ที่ดินตาบอด (Landlocked Property) คือ ที่ดินที่ถูกล้อมด้วยที่ดินแปลงอื่น ส่งผลให้ไม่มีทางเข้า – ออกสู่ถนนสาธารณะ ซึ่งในทางกฎหมายกล่าวไว้ว่า เจ้าของที่ดินแปลงที่ถูกปิดล้อมนั้น สามารถเจรจากับเจ้าของที่ดินแปลงข้าง ๆ เพื่อให้เปิดทางออกไปสู่ถนนสาธารณะได้
ในกรณีที่มีที่ดิน แต่ที่ดินแปลงนั้นติดกับพื้นที่สาธารณะ เช่น คลอง หนอง บึง สระ ฝั่งใดฝั่งหนึ่งติดกับภูเขาหรือที่สูงชัน ทำให้ไม่สามารถออกไปสู่ถนนสาธารณะได้ กฎหมายให้ถือว่าที่ดินแปลงนั้นถูกปิดล้อมและไม่มีทางเข้า – ออกเช่นเดียวกัน

ซึ่งก่อนจะกลายมาเป็นที่ดินตาบอดนั้น เดิมเป็นที่ดินแปลงเดียวกันขนาดใหญ่ แต่ภายหลังมีการแบ่งแยกและแบ่งโอนออกมา เช่น ที่ดินมรดก 15 ไร่ แบ่งให้ลูกและหลาน 3 คน คนละ 5 ไร่ (มีความเกี่ยวข้องกัน) กฎหมายอธิบายว่าที่ดินที่มาจากการแบ่งแยกและแบ่งโอน ที่ดินแปลงที่ถูกปิดล้อมด้านในมีสิทธิขอให้เปิดทางได้ตามสมควรโดยไม่ต้องจ่ายค่าตอบแทน




• การขอทางจำเป็น เกิดจากที่ดินที่ถูกล้อมด้วยที่ดินแปลงอื่นจนไม่มีทางออกสู่สาธารณะ หรือ ออกได้ แต่ลำบาก กฎหมายจึงต้องให้สิทธิแก่เจ้าของที่ดังกล่าว ให้มีสิทธิใช้ทางออกสู่สาธารณะจากที่ดินแปลงอื่นได้ และต้องใช้ทางเพื่อออกไปสู่สาธารณะเท่านั้น การใช้สิทธิ “ทางจำเป็น” ไม่จำเป็นต้องทำเป็นหนังสือ หรือจดทะเบียนต่อหน้าเจ้าหน้าที่ เหมือนกับ “ภาระจำยอม”  เพราะ “ทางจำเป็น” เป็นสิทธิตามกฎหมายอยู่แล้ว  เจ้าของที่ตาบอดสามารถขอใช้สิทธินั้นได้ เพียงแค่ต้องใช้ด้วยความสุจริต และเคารพต่อเจ้าของที่ดินที่ไปขอใช้ประโยชน์จากเขา

• ขอภาระจำยอม คือ ภาระที่เจ้าของที่ดินผืนหนึ่ง ต้องยอมรับให้ผู้อื่นใช้ประโยชน์ในที่ดินของตน ศัพท์ทางกฎหมายเรียกที่ดินที่มีกรรมนี้ ว่า “ภารยทรัพย์”ส่วนที่ดินที่มีบุญได้ใช้สิทธิประโยชน์ในที่ดินผู้อื่น เรียกว่า “สามยทรัพย์” โดยองค์ประกอบของ “ภาระจำยอม” คือ ไม่จำเป็นต้องเป็นที่ดินที่ถูกล้อม หรืออยู่ติดกัน และไม่จำเป็นต้องเป็นทางออกสู่สาธารณะเท่านั้น แต่ใช้ออกไปที่ใดก็ได้ การจด “ภาระจำยอม” ต้องเป็นการตกลงกันระหว่างเจ้าของที่ดินทั้งสองฝ่าย และต้องทำเป็นหนังสือ และไปจดทะเบียนต่อเจ้าหน้าที่ และการได้สิทธิ “ภาระจำยอม” นั้น สามารถได้มาโดยผลทางกฎหมายเช่นเดียวกับการครอบครองปรปักษ์ด้วย

• ขายรวมที่ดินตาบอดกับที่ดินติดกัน ที่มาทางเข้า-ออก


ที่มา :
https://xn--72c9cuabgjukeh.com/
https://www.smartfinn.co.th/article/